1. شیر کشویی فلنجدار استیل چیست؟

شیر کشویی فلنجدار استیل (Flanged Stainless Steel Gate Valve) یکی از پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی برای قطع و وصل کامل جریان است. این شیر از جنس استیل 304 یا استیل 316 ساخته می‌شود و به دلیل مقاومت فوق‌العاده در برابر خوردگی، مواد شیمیایی، دما و فشار بالا، در صنایع مختلف به‌خصوص محیط‌های خورنده و حساس کاربرد گسترده‌ای دارد.

در این مدل، مسیر عبور سیال تنها در دو حالت کاملاً باز یا کاملاً بسته است و بنابراین برای تنظیم دبی مناسب نیست.

اتصال فلنجی این شیر، نصب مطمئن و آب‌بندی پایدار را در سیستم‌های صنعتی بزرگ تضمین می‌کند.

2. تفاوت استیل 304 و 316 در شیرهای کشویی فلنجدار

هر دو گرید پرکاربردترین آلیاژهای استنلس استیل در پایپینگ صنعتی هستند.

ویژگی‌های استیل 304:

• مقاومت خوب در برابر زنگ‌زدگی

• قیمت مناسب‌تر

• مناسب آب، هوا، بخار سبک، سیالات غیرخورنده

ویژگی‌های استیل 316:

• دارای مولیبدن (Mo) → مقاومت فوق‌العاده در برابر خوردگی

• مناسب آب دریا، اسیدها، سیالات کلریدی

• مقاوم‌تر در برابر تنش و دمای بالا

به‌طور کلی:

• 304 = انتخاب اقتصادی و صنعتی

• 316 = انتخاب حرفه‌ای برای محیط‌های خورنده

3. ساختار شیر کشویی فلنجدار استیل (304 | 316)

این شیر معمولاً در مدل Knife Gate یا Wedge Gate تولید می‌شود. ساختار اصلی شامل اجزای زیر است:

1. بدنه (Body)

• جنس: استیل 304 یا 316

• ساخت: ریختگی (Casting) یا فورج

• طراحی: دو فلنج در دو طرف شیر

• استاندارد اتصال:

  • ASME B16.5 (Class 150 / 300 / 600)

  • یا DIN PN16 / PN25

بدنه باید تحمل فشار عملیاتی و دمای بالا را داشته باشد.

2. گیت یا دیسک (Gate / Wedge Disc)

گیت همان صفحه‌ای است که مسیر جریان را قطع یا وصل می‌کند.
انواع گیت:

• Solid Wedge (پُر)

• Flexible Wedge (انعطاف‌پذیر)

• Knife Gate (چاقویی – برای دوغاب و مواد غلیظ)

جنس گیت معمولاً استیل 316 انتخاب می‌شود تا عمر بیشتری داشته باشد.

3. بونت (Bonnet)

بونت درپوش یا محفظه بالایی شیر است:

• Bolted Bonnet → رایج‌ترین نوع

• Pressure Seal Bonnet → برای فشارهای بسیار بالا

بونت محل حرکت Stem است و باید فشار خط را تحمل کند.

4. Stem (میله هدایت‌کننده)

Stem وظیفه انتقال حرکت از دسته یا عملگر به گیت را دارد.

دو نوع طراحی دارد:

• Rising Stem → با بالا رفتن Stem، وضعیت شیر مشخص می‌شود

• Non-Rising Stem → مناسب محیط‌های کوچک و کم‌جا

جنس Stem معمولاً استیل 304 یا 316 سخت‌کاری‌شده است.

5. Seat (نشیمن‌گاه شیر)

این قسمت محل آب‌بندی کامل شیر است.

انواع سیت:

• Metal to Metal (استیل به استیل)

• Soft Seat (NBR, EPDM, PTFE)

در سرویس‌های دما بالا و بخار، معمولاً نوع فلزی استفاده می‌شود.

6. عملگر (Actuator / Handwheel)

انواع عملگر برای شیر کشویی:

• دستی (Handwheel)

• گیربکسی

• پنوماتیک (Air Actuator)

• برقی (Electric Actuator)

• هیدرولیک

انتخاب عملگر به فشار، سایز و نوع سیال بستگی دارد.

4. عملکرد شیر کشویی فلنجدار استیل چگونه است؟

این شیر فقط دو حالت دارد:

کاملاً باز (Full Open)

گیت کاملاً بالا می‌رود و مسیر سیال باز می‌شود → افت فشار تقریباً صفر.

کاملاً بسته (Full Close)

گیت پایین آمده و مسیر را می‌بندد → آب‌بندی کامل.

بنابراین بهترین انتخاب برای جریان‌های مستقیم، بدون مانع و فشار بالا است.

استفاده برای کنترل جریان توصیه نمی‌شود چون ممکن است:

• گیت لرزش بگیرد

• سیت آسیب ببیند

• جریان توربولانس و کاویتاسیون ایجاد کند

5. مزایای شیر کشویی فلنجدار استیل

✔ مقاومت عالی در برابر خوردگی (ویژه 316)

برای اسید، کلرید، آب دریا و محیط‌های شیمیایی.

✔ مناسب برای فشار و دمای بالا

به‌خصوص در بخار، روغن داغ، گاز و خطوط صنعتی.

✔ افت فشار بسیار کم

در حالت کاملاً باز مسیر تقریباً مستقیم است.

✔ عمر طولانی و نیاز کم به نگهداری

استنلس استیل در محیط مرطوب و خورنده بسیار پایدار است.

✔ مناسب برای سیالات متنوع

از آب گرفته تا گاز، روغن، اسید، مواد شیمیایی، بخار، محلول‌های قلیایی و …

✔ اتصال فلنجی قوی و ایمن

نصب آسان، تحمل لرزش و عدم نشتی در فشار بالا.

6. کاربردهای شیر کشویی فلنجدار استیل (304 | 316)

● صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

مناسب گاز ترش، مواد شیمیایی و خطوط با خوردگی متوسط.

● صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی

به دلیل مقاومت استیل و عدم آلودگی سیال.

● سیستم‌های آب‌رسانی و تصفیه

ویژه آب شور، آب دریا و آب صنعتی.

● صنایع دریایی و ساحلی

گرید 316 بهترین انتخاب برای آب دریا است.

● صنایع بخار و حرارتی

تحمل دمای بالا و عدم تغییر شکل.

● صنایع شیمیایی و اسیدها

مناسب برای اسیدهای ضعیف و متوسط.

● صنایع فولاد، ذوب، نیروگاهی

برای خطوط روغن داغ و گازهای خورنده.

7. نکات مهم در خرید شیر کشویی فلنجدار استیل

✔ انتخاب گرید درست (304 یا 316)

اگر محیط خورنده نیست → 304
اگر محیط اسیدی و کلریدی است → 316

✔ بررسی کلاس فلنج

• Class 150 → فشار کم و متوسط

• Class 300/600 → فشار بالا

• Class 900+ → سرویس‌های سنگین نفت و گاز

✔ انتخاب نوع گیت

• Solid Wedge برای آب و سیالات عادی

• Knife Gate برای دوغاب، مواد غلیظ و خمیر

• Flexible Wedge برای فشارهای متغیر

✔ توجه به نوع Stem

برای اطمینان بیشتر → Rising Stem

✔ انتخاب سیت مناسب

Metal Seat برای بخار و فشار بالا
Soft Seat برای سیالات حساس و نشتی صفر

8. جمع‌بندی 

شیر کشویی فلنجدار استیل (304 و 316) یکی از قدرتمندترین و بادوام‌ترین شیرآلات صنعتی است که برای قطع و وصل کامل جریان در خطوط فشار بالا، دما بالا و سیالات خورنده طراحی شده است. مقاومت فوق‌العاده در برابر خوردگی، اتصال فلنجی ایمن، طول عمر بسیار زیاد و سازگاری با انواع سیالات باعث شده این شیر یکی از انتخاب‌های اصلی صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، بخار، غذایی، دارویی و دریایی باشد.